เรามักจะได้ยินคำว่าไทยแลนด์ 4.0 กันบ่อยครั้ง ซึ่งหลายคนก็ไม่ค่อยเข้าใจว่าคืออะไร ประเทศไทย 4.0 เป็นความมุ่งมั่นของนายกรัฐมนตรี ที่ต้องการปรับเปลี่ยนโครงสร้างเศรษฐกิจ ไปสู่ Value–Based Economy หรือ เศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรม ซึ่งพื้นฐายของนวัตกรรมต่างๆ ก็ต้องมีอุตสาหกรรมเป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการ จึงทำให้เกิด อุตสาหกรรม 4.0 ขึ้นมา
อุตสาหกรรม 4.0 สร้างการปฏิวัติการผลิตให้เพิ่มประสิทธิผล ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และโอบอุ้มการเติบโตของอุตสาหกรรม แต่การเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้ก็ได้สร้างการตื่นตัวเกี่ยวกับผลกระทบที่จะตามมา ซึ่งอาจส่งผลต่อแรงงานที่ต้องเตรียมพร้อมทั้งความรู้ ทัศนคติ รวมถึงทักษะที่จำเป็นต่อการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น เพื่อให้สามารถทำงานร่วมกับหุ่นยนต์และปัญญาประดิษฐ์ได้
โดยการปฏิวัติอุตสาหกรรม เป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงวิธีการผลิตและระบบการผลิต จากจุดเริ่มต้นที่ผลิตกันในรูปแบบของพ่อค้าที่เป็นนายทุน จัดหาวัตถุดิบมาจ้างให้แรงงานผลิตด้วยฝีมือและใช้เครื่องมือแบบง่ายๆ เมื่อมีการปฏิวัติอุตสาหกรรมการผลิตจึงหันมาใช้เครื่องจักรกลแทนแรงงานคน ตั้งแต่งานผลิตง่ายๆ ไปจนถึงการผลิตที่มีรูปแบบซับซ้อน กลายมาเป็นการผลิตในรูปแบบโรงงาน (Factory System) นั่นเอง
กว่าจะมาเป็นอุตสาหกรรม 4.0
อุตสาหกรรม 1.0 เป็นยุคแรกของการอุตสาหกรรม ที่เป็นยุตของเครื่องจักรไอน้ำ เครื่องกลไอน้ำ เป็นยุคแรกเริ่มที่ผู้คนเริ่มใช้เครื่องมือมาทุ่นแรงมนุษย์และสัตว์ เกิดแนวคิดการพัฒนาอุตสาหกรรมหนักในโรงงานโดยมีมนุษย์เป็นเพียง ‘ส่วนหนึ่ง’ ของโรงงา
อุตสาหกรรม 2.0 เป็นยุคที่มีการมีการใช้ระบบไฟฟ้าอย่างเต็มรูปแบบ มีการนำเอาเครื่องจักรพลังงานไฟฟ้ามาแทนที่เครื่องจักรไอน้ำ มีการขยายคุณภาพและปริมาณการผลิตในโรงงานเพิ่มขึ้นอย่างมาก ช่วยให้ราคาสินค้าโดยรวมลดลง แต่ยังมีความยุ่งยากในการทำงานไม่ต่างกับสมัยก่อนนัก
อุตสาหกรรม 3.0 เป็นยุคสมัยที่พวกเราคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี เพราะเป็นยุคที่มีการทำเอาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เข้ามาควบคุมเครื่องจักรต่างๆ เปลี่ยนระบบการผลิตเข้าสู่การผลิตด้วยหุ่นยนต์แทนแรงงานคน สามารถทำงานได้ละเอียดและแม่นยำกว่าเดิม โดยใช้คนเข้ามาควบคุมน้อยกว่าเดิมเป็นอย่างมาก
อุตสาหกรรม 4.0 เป็นยุคที่ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีอินเทอร์เน็ตเข้าร่วมกับอุตสาหกรรมเดิมและพัฒนาให้ดียิ่งขึ้น มีความหลากหลายมากขึ้น สามารถผลิตสินค้าจำนวนมากในโรงงานได้โดยใช้คนควบคุมเพียงคนเดียวหรือไม่มีเลย แทบทุกอย่างในอุตสาหกรรมจะทำงานในรูปแบบของ Internet of Things (IoT) รวมถึงใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยเหลือในการบริหารภายใน ไม่ว่าจะเป็นระบบ ERP ระบบการจัดการคลังสินค้า และระบบอื่นๆ
จุดเด่นของอุตสาหกรรม 4.0 ที่ทำให้แตกต่างและโดดเด่นกว่าอุตสาหกรรมยุคอื่นๆ คือ มีการพัฒนาด้านการบันทึกข้อมูล จัดสรรข้อมูล และทรัพยากรต่างๆ เข้ามาร่วมในตัวอุตสาหกรรมด้วย ทำให้งานทุกอย่างสามารถดำเนินไปได้ง่ายขึ้น ละเอียดขึ้น และสามารถปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแผนงานต่างๆ ได้ในทันท่วงทีนั่นเอง